Giới thiệu
Trả gốc vay là một phần quan trọng trong quản lý tài chính và phát hành trái phiếu. Các doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ sử dụng nhiều phương pháp trả gốc khác nhau nhằm tối ưu dòng tiền, giảm thiểu rủi ro và đáp ứng nhu cầu tài chính dài hạn.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các phương thức trả gốc vay phổ biến, bao gồm:
- Bullet Bond – Trả một lần khi đáo hạn
- Amortizing Bond – Trả dần theo thời gian
- Sinking Fund – Quỹ hoàn trái giúp giảm rủi ro
- Waterfall Structure – Trả gốc theo thứ tự ưu tiên
Các Phương Pháp Trả Gốc Vay
Trái phiếu trả một lần (Bullet Bond)
Định nghĩa:
Bullet Bond là loại trái phiếu trong đó nhà phát hành chỉ trả lãi định kỳ và trả toàn bộ gốc khi đến hạn.
(Nguồn: Tài liệu từ FES Academy)
Với đặc điểm dòng tiền này, trái phiếu trả một lần thường có khoản nợ rất lớn vào ngày đáo hạn, vì vậy chỉ các công ty lớn hoặc chính phủ, có tài chính vững mạnh, mới sử dụng hình thức này.
Trái phiếu trả dần (hay Trái phiếu khấu hao) – Amortizing bond
Trái phiếu trả dần có thể định kỳ trả một phần gốc vay trước ngày đáo hạn. Phương pháp này giúp nhà phát hành linh hoạt hơn trong sắp xếp trong quá trình thanh toán khoản vay.
Trái phiếu trả dần 2 có hình thức trả gốc:
Fully amortizing
Fully amortizing (tạm dịch: khấu hao hoàn toàn) là hình thức phân bổ lãi và gốc vay vào trong các khoản thanh toán cố định định kỳ.
Mỗi kỳ, người vay sẽ trả một khoản tiền cố định bao gồm cả lãi và gốc. Phần lãi sẽ giảm dần theo thời gian, trong khi phần gốc vay tăng dần. Khi trái phiếu đáo hạn, toàn bộ nợ vay sẽ được thanh toán đủ.
(Nguồn: Tài liệu từ FES Academy)
Partially amortizing
Partially amortizing (tạm dịch: khấu hao một phần) có thể hiểu là hình thức kết hợp giữa trả một lần (bullet bond) và khấu hao hoàn toàn (fully amortizing). Hình thức này bao gồm:
- Thanh toán cố định định kỳ: phân bổ cho cả lãi và gốc, càng gần ngày đáo hạn, phần lãi vay sẽ giảm dần và gốc vay tăng dần → Tương tự fully amortizing nhưng không phân bổ hết phần gốc
- Thanh toán phần gốc còn lại vào ngày đáo hạn → Tương tự bullet bond
Như vậy, với partially amortizing, người đi vay sẽ trả một khoản tiền đều hằng kỳ và vào kỳ trả tiền cuối cùng (cũng là thời điểm đáo hạn) sẽ trả thêm một phần, chính là phần gốc vay chưa phân bổ hết (balloon payment – tạm dịch: khoản dồn trả).
(Nguồn: Tài liệu từ FES Academy)
Các khoản vay thế chấp mua nhà ở hoặc bất động sản thương mại thường sử dụng hình thức trả gốc vay này.
Sinking fund
Sinking fund (tạm dịch: quỹ hoàn trái, quỹ chìm) là hình thức bên đi vay lập một tài khoản quỹ để phân bổ tiền thanh toán gốc. Bên đi vay có thể sử dụng số tiền quỹ để thanh toán gốc vay dần dần trong thời hạn trái phiếu (việc thanh toán này cần đảm bảo tuân thủ các điều khoản đã ký kết khi phát hành trái phiếu).
Phương pháp này giảm thiểu rủi ro tín dụng của nhà phát hành nhờ có kế hoạch thanh toán rõ ràng. Tuy nhiên, người nắm giữ trái phiếu sẽ gặp rủi ro tái đầu tư khi phải đầu tư vào các chứng khoán khác có lợi suất thấp hơn.
Waterfall structure
Phương pháp waterfall (thác nước) là phương pháp trả gốc theo thứ tự ưu tiên, thường được áp dụng trong ABS và MBS.
*Ghi chú:
ABS (Asset-backed-securities): chứng khoán đảm bảo bằng tài sản
MBS (Mortgage-backed-securities): chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp
Nhóm nhà đầu tư có thứ hạng cao nhất trong cấu trúc vốn sẽ được thanh toán tiền gốc trước, tiếp theo là các nhà đầu tư có thứ hạng thấp hơn.
(Nguồn: Tài liệu từ FES Academy)
So Sánh Các Phương Pháp Trả Gốc Vay
| Phương pháp | Trả gốc | Ưu điểm | Nhược điểm | Ứng dụng phổ biến |
|---|---|---|---|---|
| Bullet Bond | Một lần khi đáo hạn | Đơn giản, phù hợp với nhà đầu tư dài hạn | Áp lực tài chính lớn vào ngày đáo hạn | Trái phiếu chính phủ, doanh nghiệp lớn |
| Amortizing Bond | Trả dần theo thời gian | Giảm áp lực nợ cuối kỳ | Thanh toán hàng kỳ cao hơn | Vay thế chấp, trái phiếu doanh nghiệp |
| Sinking Fund | Trả gốc dần qua quỹ dự phòng | Giảm rủi ro vỡ nợ | Rủi ro tái đầu tư với nhà đầu tư | Trái phiếu công ty lớn |
| Waterfall Structure | Theo thứ tự ưu tiên | Bảo vệ nhà đầu tư cấp cao | Nhà đầu tư cấp thấp có thể không nhận được thanh toán | ABS, MBS |
Kết Luận
Việc lựa chọn phương pháp trả gốc vay phù hợp không chỉ giúp nhà phát hành quản lý tài chính hiệu quả mà còn ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.
- Nếu bạn muốn giữ dòng tiền linh hoạt, Bullet Bond là lựa chọn tốt.
- Nếu muốn giảm rủi ro vỡ nợ, Sinking Fund là giải pháp tối ưu.
- Nếu cần cấu trúc đầu tư linh hoạt hơn, Waterfall Structure là một phương án đáng cân nhắc.
Bạn đang tìm hiểu về trái phiếu và quản lý tài chính? Đừng quên theo dõi FES Academy để cập nhật kiến thức đầu tư mới nhất.
Xem thêm các bài viết: Thông tin CFA, Tin tức thị trường, Tổng hợp công thức CFA, Đăng ký thi CFA
