Bạn đã từng nghe đến ETF? Đây là một hình thức đầu tư ngày càng phổ biến không chỉ trên thế giới mà cả ở Việt Nam. Tuy nhiên, với nhiều người, ETF vẫn còn là một khái niệm khá xa lạ. Trong bài viết này, hayx cungf FES sẽ cùng tìm hiểu ETF là gì, hoạt động ra sao, và liệu có nên đầu tư vào ETF tại Việt Nam không.

ETF là gì?

ETF (Exchange Traded Fund), hay còn gọi là quỹ hoán đổi danh mục, là một loại quỹ đầu tư được thiết kế để mô phỏng theo một chỉ số cụ thể trên thị trường, ví dụ như VN30, VN100 ở Việt Nam hoặc S&P 500 ở Mỹ.

Hiểu đơn giản, quỹ ETF là sự kết hợp giữa quỹ đầu tư và cổ phiếu, nhờ đó, chũng giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình.

• Giống quỹ đầu tư: ETF giúp bạn đầu tư vào một nhóm tài sản (thường là cổ phiếu).
• Giống cổ phiếu: ETF được niêm yết và giao dịch trực tiếp trên sàn chứng khoán, bạn có thể mua bán trong ngày giống như giao dịch cổ phiếu thông thường.

Ví dụ: Nếu bạn mua chứng chỉ quỹ ETF mô phỏng chỉ số VN30, thì bạn đang đầu tư gián tiếp vào 30 công ty trong rổ cổ phiếu VN30.

Ưu điểm khi đầu tư vào ETF

Đối với nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là người mới bắt đầu, ETF mang lại nhiều lợi ích nổi bật so với việc tự đầu tư vào từng mã cổ phiếu riêng lẻ.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Khi đầu tư vào một quỹ ETF, nhà đầu tư không chỉ mua một cổ phiếu mà là một nhóm cổ phiếu. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro nếu một mã cổ phiếu nào đó gặp vấn đề vì các mã còn lại trong danh mục có thể giúp bù đắp tổn thất.

Chi phí thấp

ETF được quản lý theo hướng đầu tư thụ động, nghĩa là quỹ không cần thuê nhiều chuyên gia để phân tích hay chọn cổ phiếu thường xuyên mà chỉ cần đảm bảo bám sát chỉ sổ mà quỹ mô phỏng. Vì vậy, phí quản lý quỹ thường thấp hơn nhiều so với các quỹ chủ động.

Giao dịch linh hoạt

Giống như cổ phiếu, chứng chỉ ETF được niêm yết trên sàn chứng khoán và bạn có thể mua hoặc bán bất cứ lúc nào trong giờ giao dịch khi có tài khoản chứng khoán. Ngoài ra, quỹ ETF không giới hạn số tiền đầu tư tối thiểu, vì vậy bạn hoàn toàn có thể bắt đầu với số vốn nhỏ để làm quen thị trường.

Minh bạch, đơn giản:

ETF được xây dựng với mục tiêu mô phỏng theo một chỉ số đã có sẵn, nên cơ chế hoạt động của quỹ thường rất rõ ràng và minh bạch. Nhà đầu tư có thể dễ dàng kiểm tra quỹ đang đầu tư vào những mã cổ phiếu nào, hiệu suất ra sao, và cách vận hành.

Ngoài ra, hình thức đầu tư này đơn giản hơn rất nhiều so với việc tự chọn và phân tích từng cổ phiếu riêng lẻ. Vì danh mục của ETF thường bao gồm nhiều cổ phiếu khác nhau, nên rủi ro đầu tư được phân tán tốt hơn. Đây là lý do ETF được xem là một lựa chọn an toàn, đặc biệt đối với những người mới hoặc ai muốn đầu tư lâu dài và ổn định.

Nhược điểm của ETF

Dù ETF mang lại nhiều lợi ích, nhà đầu tư cũng cần hiểu rõ một số hạn chế để có cái nhìn toàn diện trước khi đầu tư:

Hiệu suất không vượt trội so với thị trường

ETF là quỹ đầu tư thụ động, mục tiêu chính của quỹ là bám sát hiệu suất của một chỉ số nhất định, không phải theo đuổi lợi nhuận càng cao càng tốt. Vì vậy, nếu nhà đầu tư đang tìm kiếm cơ hội tối đa hóa lợi nhuận bằng cách đánh bại thị trường, thì ETF sẽ không phải là lựa chọn phù hợp. ETF không đầu tư linh hoạt như các quỹ chủ động do các chuyên gia quản lý tìm kiếm các cổ phiếu tiềm năng vượt trội.

Lợi nhuận thực tế không khớp với chỉ số mô phỏng

Mặc dù ETF được thiết kế để mô phỏng một chỉ số cụ thể, lợi nhuận thực tế của nhà đầu tư có thể không hoàn toàn trùng khớp với hiệu suất của chỉ số đó. Nguyên nhân có thể là các yếu tố sau:

• Phí quản lý quỹ và chi phí giao dịch khi quỹ điều chỉnh danh mục.
• Chênh lệch giá giao dịch (spread) giữa giá mua – bán trên thị trường.
• Không tái đầu tư cổ tức ngay lập tức, hoặc cổ tức bị khấu trừ thuế.
• Sự sai lệch trong danh mục đầu tư so với chỉ số tham chiếu, do kỹ thuật mô phỏng không thể tái tạo chính xác 100% (đặc biệt khi mô phỏng theo mô hình sampling – chọn lọc mẫu cổ phiếu).

Kết quả là, ETF có thể tạo ra một “khoảng chênh lệch” giữa hiệu suất của quỹ và hiệu suất của chỉ số gốc. Đây là một rủi ro tiềm ẩn mà nhà đầu tư nên lưu ý, nhất là với những ETF mô phỏng theo cách phức tạp hoặc có mức thanh khoản thấp.

Giá trị ETF sẽ giảm khi thị trường đi xuống

Vì ETF mô phỏng theo chỉ số thị trường, nên khi chỉ số đó giảm, giá trị của quỹ ETF cũng sẽ giảm theo gây thua lỗ cho nhà đầu tư. ETF không giúp bạn tránh hoàn toàn rủi ro thị trường, nó chỉ giúp bạn giảm rủi ro từ một vài cổ phiếu riêng lẻ. Rủi ro này sẽ cao hơn khi nhà đầu tư lựa chọn quỹ ETF (ví dụ, quỹ ETF mô phỏng theo chỉ số của 1 ngành vận tải sẽ tiềm ẩn rủi ro hơn ETF mô phỏng VN100).

4. Thanh khoản có thể thấp với một số quỹ ETF

Tại Việt Nam, không phải quỹ ETF nào cũng có lượng nhà đầu tư lớn và giao dịch thường xuyên. Với những quỹ ETF ít phổ biến, bạn có thể gặp tình trạng thanh khoản thấp, nghĩa là khó mua hoặc khó bán ở mức giá mong muốn.

5.  Ít lựa chọn hơn so với thị trường quốc tế

Ở các quốc gia có thị trường tài chính phát triển như Mỹ, có hàng ngàn quỹ ETF khác nhau để lựa chọn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, số lượng ETF còn tương đối ít và phần lớn chỉ mô phỏng các chỉ số cổ phiếu trong nước. Điều này khiến nhà đầu tư trong nước vẫn bị giới hạn về lựa chọn, nhất là khi muốn tiếp cận các lĩnh vực hoặc thị trường quốc tế.

Một số quỹ ETF phổ biến tại Việt Nam

Hiện nay, tại Việt Nam đã có nhiều quỹ ETF được niêm yết và giao dịch rộng rãi trên thị trường chứng khoán. Dưới đây là một số quỹ ETF phổ biến, nhà đầu tư có thể tham khảo và tìm hiểu thêm để lựa chọn quỹ phù hợp với bản thân:

• VFMVN30 ETF (E1VFVN30): Mô phỏng chỉ số VN30.
• DCVFMVN Diamond ETF (FUEVFVND): Mô phỏng chỉ số VN Diamond.
• ETF SSIAM VNFIN LEAD (FUESSVFL): Theo dõi nhóm cổ phiếu tài chính dẫn đầu (ngân hàng – chứng khoán – bảo hiểm).
• SSIAM VNX50 ETF – Mô phỏng chỉ số VNX50 (kết hợp sàn HOSE và HNX).

Có nên đầu tư vào ETF tại Việt Nam?

Câu trả lời là có, nếu bạn đang tìm kiếm một hình thức đầu tư đơn giản, minh bạch và ít rủi ro hơn so với việc chọn từng cổ phiếu riêng lẻ.

ETF sẽ là lựa chọn phù hợp với:

• Nhà đầu tư mới: chưa có nhiều kinh nghiệm chọn mã cổ phiếu hoặc phân tích thị trường.
• Người đầu tư dài hạn: muốn phân tán rủi ro và tiết kiệm thời gian theo dõi biến động hàng ngày.
• Nhà đầu tư cá nhân: không có thời gian hoặc chuyên môn để xây dựng danh mục đầu tư riêng.

Tại Việt Nam, các quỹ ETF ngày càng phát triển về quy mô và chất lượng, nhiều quỹ có danh mục minh bạch, thanh khoản tốt, chi phí thấp. Ngoài ra, các ứng dụng chứng khoán hiện nay cũng hỗ trợ mua bán chứng chỉ quỹ ETF rất dễ dàng, khiến hình thức đầu tư này trở nên tiếp cận hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, ETF không phải là không có rủi ro. Giá trị quỹ vẫn biến động theo thị trường, và hiệu suất thực tế có thể không hoàn toàn trùng với chỉ số tham chiếu. Do đó, nhà đầu tư vẫn cần:

• Tìm hiểu kỹ về chỉ số mà quỹ mô phỏng
• Chọn các quỹ có quy mô lớn, minh bạch, thanh khoản cao
• Xác định rõ mục tiêu đầu tư và khẩu vị rủi ro của bản thân

Lời kết

ETF là một lựa chọn đầu tư hấp dẫn cho những ai muốn tham gia thị trường chứng khoán với chi phí thấp và mức độ rủi ro được phân tán, ETF đặc biệt phù hợp với nhà đầu tư mới hoặc người muốn xây dựng danh mục dài hạn. Dù vậy, ETF không phải là không có rủi ro. Hiểu rõ sản phẩm, theo dõi chỉ số mô phỏng và lựa chọn công ty quản lý quỹ uy tín sẽ giúp nhà đầu tư hạn chế sai lầm và tối ưu hiệu quả đầu tư.

FES hi vọng bài viết đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về quỹ ETF và chúc các nhà đầu tư luôn nỗ lực, tự tin trên hành trình xây dựng danh mục đầu tư của mình.

Xem thêm các bài viết: Thông tin CFA, Tin tức thị trường, Tổng hợp công thức CFA, Đăng ký thi CFA, Thư viện đầu tư